Επανάσταση και αντεπανάσταση στην Ισπανία

Περιγραφή

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Σήμερα που η Ισπανία βρίσκεται πάλι σε μια φάση που ο δείχτης των ταξικών αγώνων την τοπο-θετεί σε περίοδο προεπαναστατικών εξελίξεων, η έκδοση του βιβλίου του Φέλιξ Μόροου αποχτά μια ιδιαίτερη σημασία. Όχι μονάχα για την ανάλυση και τα διδάγματα που παρουσιάζει της ισπα-νικής επανάστασης και αντεπανάστασης. Αλλά και για έναν ακόμα ιδιαίτερο για τον Έλληνα ανα-γνώστη λόγο: για τις συγκριτικές εμπειρίες που γνώρισε το εργατικό και λαϊκό κίνημα στη χώρα μας λίγα χρόνια μετά την ισπανική επανάσταση.
Ο συγγραφέας του, ο Φέλιξ Μόροου, υπήρξε ένας από τους ηγέτες του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος στις Ηνωμένες Πολιτείες, από τους εκδότες του εβδομαδιαίου πολιτικού οργάνου αυ-τού του κόμματος «Σοσιαλιστική Έκκληση» και του θεωρητικού περιοδικού του, «4η Διεθνής». Ήταν ένας από τους 18 τροτσκιστές που καταδικάστηκαν στην περίφημη δίκη της Μινεάπολης το 1941 με βάση τον αντικομουνιστικό «νόμο Σμιθ». Οι αναλυτικές εργασίες του για τον εμφύλιο πόλεμο και την επανάσταση στην Ισπανία θεωρήθηκαν εξαιρετικές.

 ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΛΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΣΤο Μάη του 1938, όταν γράφτηκε το υστερόγραφο στην «Επανάσταση και Αντεπανάσταση στην Ισπανία», η τύχη της ισπανικής επανάστασης είχε κριθεί. Οι έντεκα μήνες που απέμεναν ως την κατάπαυση των εχθροπραξιών είδανε μόνο μια αυξανόμενη μάταιη αντίσταση καθώς οι δυνάμεις του Φράνκο κατακτούσανε τις θέσεις της Δημοκρατίας τη μιαν ύστερα από την άλλη. Από τη δη-μοκρατική πλευρά οι τελευταίοι μήνες της στρατιωτικής εκστρατείας σημειώθηκαν από προδοσί-ες του Γενικού Επιτελείου, οπισθοχώρηση των στρατευμάτων χωρίς πληροφόρηση του λαού, σχεδιασμένη φυσική εξόντωση των επαναστατικών τμημάτων — που τα έστελνε συχνά σε μάχες με ανεπαρκή οπλισμό και χωρίς αεροπορική και πυροβολική κάλυψη, παράδοση άθικτων πόλεων στον εχθρό και λιποταξία των μελών της «κυβέρνησης της νίκης».
Το Σεπτέμβρη του 1938 το Σύμφωνο του Μονάχου σημείωσε τη φάση της απαρχής του 2ου Πα-γκόσμιου Πολέμου. Ένα μήνα αργότερα, η δίκη των ηγετών του POUM, που είχαν πιαστεί στα μέσα του 1937, τέλειωσε με την αθώωσή τους για τις κατηγορίες της προδοσίας και της κατασκο-πείας. Ωστόσο καταδικάστηκαν σε φυλάκιση για το ρόλο τους στην εξέγερση του Μάη 1937. Το Νοέμβρη οι Διεθνείς Ταξιαρχίες υποχρεώθηκαν να αποχωρήσουν. Ο βαρύς βομβαρδισμός της Βαρκελώνης, που είχε αρχίσει το Γενάρη του 1938, τέλειωσε ένα χρόνο αργότερα με την παρά-δοση της πόλης στους φασίστες. Ο Αθάνια έφυγε στη Γαλλία, απ’ όπου αργότερα παραιτήθηκε. Στις 5 του Μάρτη του 1939 η Ένωση για την Εθνική Άμυνα, που διευθυνόταν από το συνταγμα-τάρχη Κασάντο, κατέλαβε τα απομεινάρια της εξουσίας που είχε η υποστηριζόμενη από το Κομ-μουνιστικό Κόμμα κυβέρνηση Νεγκρίν και φυλάκισε και εκτέλεσε σημαίνοντες σταλινικούς που δεν είχαν προλάβει να φύγουν από τη χώρα. Ο άλλος σκοπός της Χούντας (της Ένωσης για την Ε-θνική Άμυνα) ήτανε να παραδώσει την κυβέρνηση στον Φράνκο, εκπληρώθηκε στα τέλη του μή-να. Έτσι κατέρρευσαν οι τελευταίες αυταπάτες ότι οι Σύμμαχοι θα μπορούσανε να επέμβουν την ύστατη στιγμή για να εμποδίσουνε τη νίκη του Φράνκο. Μόλις έξι μήνες από τότε που έπεφτε η αυλαία στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ισπανία, ξανασηκώθηκε η αυλαία αυτή τη φορά για το Σύμφωνο Στάλιν-Χίτλερ και για τις πρώτες φάσεις του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου στην ήπειρο.

Οι εκδότες